Plant je heuvel in en ga voor succes!

Wie een poel voor zijn of haar paard wil maken krijgt vaak een nieuw element cadeau: een heleboel grond die je als een heuvel of lichte glooiing aan de leefomgeving van je paard kan toevoegen. Maak er een paadje overheen en het paardenavontuur kan van start gaan! Een heuvel biedt jou nieuwe mogelijkheden om je paard op een natuurlijke manier uit te dagen en juist door veel verschillende planten toevoegen kan de heuvel een waar walhalla van paardengezondheid en biodiversiteit worden. Een heuvel vergroot de oppervlakte waarop je kunt planten, dus meer keuzevrijheid en verrijking voor je paard. Je paard krijgt bovendien meer keuze in voerposities, waarmee je meer mogelijkheden krijgt voor Passive Physio®. Om van de beplanting een langdurig succes te maken geven we je in deze blogserie de tips die je werk en teleurstelling gaan besparen. We gaan je vertellen hoe je erosie en bergen onderhoud kunt voorkomen, hoe je vergrassing kunt tegengaan en waar je aan moet denken in tijden van droogte. We delen onze beplantingsaanpak, zodat jij er je voordeel mee kunt doen!

Tip: wil je je verdiepen in de relatie tussen planten en Passive Physio®.  en welke rol de heuvel daarin speelt? Femke Dölle en Sietske schreven samen een gratis e-book. Wil je werk maken van het op een natuurlijke manier trainen van je paard door op een veilige en efficiënte manier verschillende voerposities te creëren? Dan is de cursus Je paard trainen zonder te trainen * echt iets voor jou! De heuvel betrekken bij het trainen van je paard is na deze cursus een eitje: je weet precies waar je op moet letten bij je paard en hoe je aanpassingen in het voermanagement en de leefomgeving van je paard kunt doen om je paard mentaal en fysiek uit te dagen.

De voorbereiding
Allereerst, om de heuvel te kunnen beplanten moet je al bij de aanleg van de heuvel ervoor zorgen dat de bovenste laag van de heuvel bestaat uit aarde waar planten in kunnen groeien. Graaf je eerst een poel uit? Bewaar de bovenste laag aarde (ook wel teelaarde of zwarte grond genoemd) om deze laag als bovenste laag van de heuvel toe te passen. In puur zand kan bijna niets groeien.

We gaan erin deze blog van uit dat jouw paarden straks delen van de heuvel kunnen belopen, via een paadje erlangs of eroverheen en zo van de aangeplante planten kunnen eten. Er zullen waarschijnlijk ook delen van de heuvel niet bereikbaar zijn voor je paard. Hier kun je planten toevoegen die voor extra biodiversiteit kunnen zorgen, zoals inheemse planten. Maak voor jezelf inzichtelijk waar je de paardenplanten wilt planten en op welke stukken je ook andere planten kunt planten. Om de planten de kans te geven lekker uit te groeien denk je van tevoren uiteraard ook na over het plaatsen van draden, zo bescherm je niet alleen de planten maar ook de heuvel, want als je paard de hele heuvel kan begrazen en belopen zullen de planten plat getrapt worden en verliest de heuvel op termijn zijn vorm.

Denk ook na over de vorm, want hoe steiler de heuvel, hoe groter het verschil in hele droge delen (de bovenkant) en minder droge delen (de onderzijde). Dit heeft invloed op welke planten / heesters je waar gebruikt. Hoe steiler de heuvel, hoe groter dit verschil is.

Je heuvel heeft natuurlijk ook verschillende zijden. Omdat de meeste heuvels niet huizenhoog zijn zal er zeker de eerste jaren nog geen sprake zijn van diepe schaduw. Pas als de rond de heuvel aangeplante heesters uitgegroeid zijn ontstaat daaronder en daarachter (aan de noordzijde) schaduw.

Wij kiezen voor heesters
We leggen je graag uit hoe je zo’n heuvel het beste kan beplanten zodat je er zo min mogelijk onderhoud aan hebt. De hellende delen zijn namelijk niet zo makkelijk te onderhouden. Wij gebruiken daarom graag heesters (struiken) in combinatie met wat taaie vaste planten of kruiden om de heuvel of glooiing aan weerszijden te beplanten.

Heesters houden het hele jaar hun vorm (takken), dit in tegenstelling tot vaste planten en kruiden. Heesters zorgen met hun takken en blaadjes voor schaduw op de grond, waardoor er op termijn minder onkruiden zullen kiemen.

Sommige heesters worden zo groot dat ze ook voor schaduw voor je paard kunnen zorgen: iets wat in de hete zomers een waardevolle aanvulling is. Grote heesters geven body aan je terrein en maken de inrichting wat spannender, hiermee lok je beweging uit bij je paard.

Heester wortelen diep en hiermee zorgen ze voor stabiliteit in de bodem: de wortels houden het zand vast en daarmee voorkom je dat zand gaat uitspoelen (erosie) en de heuvel op termijn zijn vorm verliest.

 

Waarom geen kruidachtigen?

Het zaaien en onderhouden van kruidachtigen op een heuvel / helling is om meerdere redenen een uitdaging. Om te beginnen spoelt het ingezaaide zaad makkelijk weg waardoor er enkel aan de voet van de heuvel een strookje kruiden duurzaam op zal groeien. Een heuvel is door de schuine zijden bovendien lastig te wieden.  Een heuvel die open en bloot in het grasland ligt zal snel vergrassen en levert je dus best veel werk op om te onderhouden.
Grond die beroerd is door het graafwerk vormt een bron van minder gewenste kruiden, waardoor onderhoud erg moeilijk is.  Wat komt er spontaan op en wat hoort er te kiemen, weet jij het verschil? Zaaien lijkt op het eerste oog makkelijker dan het is, maar met inplanten heb je sneller en langduriger succes.

Het planten
Een geschikt plantmoment voor het beplanten van de heuvel is de herfst, zo vanaf oktober-november. De grond is dan nog relatief warm, de planten drogen niet meer uit omdat hun blaadjes al afgevallen zijn, en de planten hebben nog maanden de tijd om te wortelen totdat ze in het voorjaar moeten gaan groeien. Plant je in het voorjaar, houd er dan rekening mee dat de planten in drogere periodes het grondwater nog lang niet kunnen bereiken en geef dan zeker regelmatig water. Hoe hoger op de heuvel, hoe langer het duurt voordat de planten zelf aan voldoende water kunnen komen.

Tip: Door taaie kruidachtigen zoals smeerwortel en luzerne aan te planten tussen de heesters ondersteun je de heesters. Deze kruiden wortelen heel diep en bouwen daarmee aan bodemstructuur, die zeker in een kersverse heuvel nog niet aanwezig is. De diepe wortels halen mineralen op uit de bodem en via het blad van de planten komen deze nuttige voedingsstoffen beschikbaar in de bovenste laag van de bodem en zo kunnen andere planten hier ook gebruik van maken. Zeker de grote bladeren van smeerwortel houden in tijden van droogte de bodem bedekt, waardoor de kans op uitdroging van de bodem verkleint en door opbouw van bodemstructuur kunnen de heesters zelf ook beter aan water komen. Insecten vliegen trouwen graag op deze planten.

Als de heesters nog moeten groeien: mulchen!
Na aanplant is je einddoel natuurlijk nog niet bereikt: de planten moeten nog gaan groeien om hun uiteindelijke hoogte en breedte te gaan krijgen. In die tussentijd is het belangrijk om de grond af te dekken met een organisch materiaal zoals oud hooi, stro blad, fijne takken en zo voort. Dit afdekken heet mulchen. Het onderdrukt onkruidgroei en voorkomt uitdroging en wegwaaien van de bodem.  Als je talud te steil is om te mulchen, werk dan bijvoorbeeld met verteerbaar antiworteldoek of met woldekens. Blijf naast mulchen ook wieden, zodat alle energie naar de geplante planten kan gaan, blijf de eerste tijd alert op vergrassing. Gras is de grootste concurrent van jonge aanplant.

Snoeien of oogsten?
Veel heesters kunnen gesnoeid worden, maar nodig is het niet. Als je een goed plan maakt waarbij je de heesters voldoende ruimte geeft om mooi uit te groeien, gaan ze elkaar niet in de weg zitten en is snoei niet nodig. Een slim plan bespaart dus werk! Schakel eventueel de hulp van een ontwerper in als je het zelf te lastig vindt. Je kunt ervoor kiezen om de heuvel eenvoudigweg dicht te laten groeien met de heesters, zodat hij er esthetisch mooi uit komt te zien en onderhoudsarm is. De paarden kunnen dan vanaf de paden zelf van de takken en bladeren eten. Je kunt er ook voor kiezen om de heuvel te gebruiken als ‘pluk en oogsttuin’ van takken en bladeren. Dan is het belangrijk dat jij zelf wel zo nu en dan tussen de planten door kunt lopen. Welke keuze je maakt, bepaald de plantafstand. Je kunt er ook voor kiezen om enkele vlakke delen in de heuvel te creëren (terrassen) waarover je in de toekomst zelf gemakkelijk tussen de planten door kan lopen.

Tip: In de meeste gevallen kunnen de paarden niet bij de gehele beplanting komen, denk aan het midden van de heuvel. Je kunt ervoor kiezen om daar een vlier te planten. Paarden lusten de bladeren niet maar vlier heeft een insecten verjagende werking. 

We hopen dat je met deze tips voldoende handvatten hebt gekregen om aan de slag te gaan. Om het kiezen van de juiste planten wat makkelijker voor je te maken hebben we een beplantingslijst van geschikte soorten gemaakt.

Grote heesters (+ 3 meter).

• Crataegus monogyna
• Corylus avellana
• Fargesia robusta
• Fargesia rufa
• Morus lagere soort
• Salix alba soorten, afgezet
• Salix caprea
• Salix cinerea (natte grond)
• Sambucus nigra

Middelgrote heesters (tot 2.00 meter):

• Hippophae rhamnoides-selecties
• Mahonia
• Ribes ’Josta’
• Ribes nigrum
• Ribes rubrum
• Rosa canina
• Rosa rubiginosa
• Rosa rugosa
• Rubus idaeus
• Rubus spectabilis ‘Vreedenhorst’ rood of geel
• Salix purpurea ‘Nancy Saunders’
• Sambucus nigra

Lage heesters:

• Salix helvetica
• Salix repens
• Salix rosmarinifolia
• Rosa ‘Pierette Pavement’
• Rosa ‘Scarlet Pavement’
• Rosa ‘Snow Pavement’
• Rosa ‘Strandparel’
• Calluna vulgaris (zandgrond)
• Erica tetralix (natte zandgrond)
• Rosmarinus officinalis
• Rubus illecebrosus
• Rubus pentalobus
• Salvia officinalis

Bomen:

• Betula pendula meerstammig
• Carpinus betulus
• Malus domestica
• Mespilus germanica

Bodembedekkers:

• Fragaria moschata
• Fragaria vesca
• Lamium maculatum
• Rubus ‘Betty Ashburner’
• Symphytum x up. ‘Bocking 14’

 

*affiliatie