Waarom is uitzicht zo belangrijk voor je Shetlander?

Vrij uitzicht is voor jouw paard essentieel. Paarden zijn vluchtdieren, het scannen van de omgeving zit in hun instinct. Ze kunnen hierdoor gevaar op tijd opmerken. Overzicht brengt rust en ontspanning. In deze blog laten we zien hoe jij mét paardenplanten je paard een veilig en ontspannen gevoel kunt geven.

Bij het inrichten van een weide of paddock denken we vaan aan beplanting, schuilplekken, schaduw en afrastering. Eén element wordt vaak niet direct meegenomen in de plannen: uitzicht. Zeker bij kleinere pony's zoals Shetlanders is overzicht en observeren bijna net zo belangrijk als bewegen en browsen.

Van nature waakzaam: uitzicht geeft je paard veiligheid

De oudste bekende voorouder (Eohippus) van het paard zoals we dat nu kennen was regelmatig in het bos te vinden, waar het van bladeren en bessen at. Maar door klimaatverandering kwam er meer grasland beschikbaar en waren de voorouders van het paard ook meer op de open vlaktes te vinden. Om zichzelf dag en nacht te kunnen beschermen in deze leefgebieden is zicht waarschijnlijk het belangrijkste zintuig voor het paard, zo kunnen ze op tijd op de vlucht slaan. Door hun grote ogen kunnen paarden meer op hun gezichtsvermogen vertrouwen dan dieren met kleine ogen. Een paard heeft een veel breder gezichtsveld (bijna 360°) en het paard kan bijna helemaal om zichzelf heen kijken. Zelfs een grazend paard houdt zijn omgeving in de gaten. Ook zien paarden 's nachts uitstekend, al is onze nachtblinde Billy hierop een uitzondering.

We weten dat gedomesticeerde paarden in hun gedrag en behoeftes nog sterk overeenkomen met wilde paarden. Dat betekent dat de behoefte aan uitzicht en overzicht dus ook onderdeel van natuurlijke paardenhuisvesting is.

Shetlandpony's komen van oorsprong uit open, winderige landschappen zonder veel schuilmogelijkheden. Daar moesten ze continu de omgeving scannen. Dat instinct zit nog altijd diep in hun gedrag.

Wanneer een Shetlander vrij zicht heeft, kan hij:
overzicht houden over zijn omgeving
vroeg opmerken wat er gebeurt
op natuurlijke wijze de andere paarden in de kudde observeren
sneller tot rust komen

Rust, ruimte, uitzicht, grazen en browsen op onze paardenplek

Onze paarden staan vaak te rusten op een plek waar ze het hele terrein kunnen overzien. Twee grote paarden, Manso en Moreira, en Billy de Shetlander doen het liefst alles zij-aan-zij: grazen, browsen, samen hooi eten én samen rusten. Voor Manso en Moreira is de paardenhaag een favoriete plek. Billy heeft daar iets minder lol. Hij scharrelt mee, maar de afstand van de haag tot de draad is ideaal voor de grote paarden en minder voor hem, daarnaast belemmert de haag zijn uitzicht.

Billy is onze vriendelijke, gezellige Shetlander én hij is nachtblind. Zodra het schemerig wordt, wordt hij heel onzeker. Hij kan dan niet meer zien of een draad open of dicht is, hij moet het dan van heel dichtbij inspecteren. Als we hem in het donker mee willen nemen is zijn tred onzeker en heeft hij echt begeleiding nodig. 's Nachts staat hij het liefst in het schuilstalletje. Overdag staat hij altijd in de openheid, samen met zijn maten.

Overdag is Billy is echt het type ‘klein formaat, groot ego’. Hij doet mee met de grote paarden, laat het kaas niet van zijn brood eten. Als Moreira gelongeerd wordt, loopt hij mee, want ‘Dat kan ik ook’. Hij gaat naar dezelfde kapper als de rest en heeft dus ook een ‘Argentijnse coupe'. Hij mag mee op buitenritten aan het halstertouw en doet hij lekker mee.

In zijn menu en dagbesteding zijn bomen en struiken essentieel, want hij kan absoluut niet onbeperkt op de weide in verband met risico op overgewicht. Structuurrijk ruwvoer, zoals takken en bladeren dagen hem lekker uit, al is hij nét wat kieskeuriger in wat hij kiest dan Moreira en Manso.

Shettie Scharreltuin: een paardenhabitat voor slimme Shetties

In het voorjaar van 2025 gingen Sietske en Eefke op bezoek bij Sacha van de Shettie Scharreltuin in Scherpenzeel. Sacha laat zien dat het kan: iedere weide of paddock kan omgetoverd worden tot een natuurlijk paardenparadijs waar uitzicht net zo logisch is als bewegen, browsen, uitdaging, hoefgezondheid, proprioceptie en sociale interactie.

In de keuze voor beplanting houdt Sacha rekening met de specifieke eigenschappen van Shetlanders. Solitiare bomen en struiken wisselt ze af met luchtige en losse hagen en heggen. Je vindt er een haag van luchtige haag van hondsroos, allerlei verschillende knotwilgen (ideaal als de kleine paarden en pony's ook van bomen wilt laten browsen) en framboos. Framboos heeft natuurlijk een perfect formaat om Shetty's van te laten snoepen én om vrij uitzicht te behouden. Roze meidoorn is een prachtige plant als solitaire plant en een perfect Shet-snackje, want meidoorn heeft al vroeg in het voorjaar fris blad.

Zelf een kijkje nemen in de Shettie Scharreltuin? Dat kan? Bekijk de mogelijkheden hier.

5 Tips voor planten voor kleine paarden en pony's

1. Kies voor lage of open beplanting op strategische plekken: De Shettyhaag is speciaal ontwikkelt voor kleine paarden en pony's. De haag daagt uit én geeft ruimte aan uitzicht.

2. Denk in uitzicht en afwisseling: een ponyvriendelijke plek bevat open zichtlijnen met lage en luchtige structuren, zoals eetbare hagen, wilgen en hazelaar. Hier en daar een boom is natuurlijk ook erg fijn, denk bijvoorbeeld aan berk.

3. Plant knotbomen, zoals Salix alba ssp vitellina (Schietwilg), iep, linde en zwarte populier: je paard houdt uitzicht en kan rekken en strekken om te browsen.

4. Ga voor variatie: minimoerbei, mispel, knuffelwilg, Japanse wilg, bottelroos en meidoorn, juist de afwisseling in smaken brengt mentale stimulans.

5. Beschermen moet: juist bij nieuwsgierige Shetlanders moet je de paardenplanten minimaal het eerste jaar de tijd geven om lekker te wortelen en groeien. Om de planten zowel binnen bereik van de Shetlander als van grotere paarden te brengen, kun je de onderste draad vervangen door fruitboompalen/ houten dwarsliggers en deze wat dichter bij de haag plaatsen dan de bovenste draad.

Uitzicht = rust, overzicht en natuurlijk gedrag

Voor Shetlanders is uitzicht geen luxe, maar een basisbehoefte. Het geeft ze grip op hun omgeving. Met een doordachte ingerichte weide, met open zichtlijnen en afwisselende beplanting, geef jij jouw Shetlander een beetje van zijn of haar natuur terug. Heb je hulp nodig bij het kiezen van de juiste plant voor jouw plek? Kom langs in de plantenwinkel. We helpen je graag!

Verder lezen, meer inspiratie of bronnen checken?

Budiansky, S. (2003). de aard van het paard. Het Spectrum.

Veldman, F., & Kooistra, I. (2007). Paard Natuurlijk: Gezondere paarden en betere prestaties in sport & recreatie. Paard Natuurlijk.